संस्कृत (Sanskrit) Exam Question Solve 2022
Term 2
Group-A खण्डः (क)
( अतिलघु उत्तरीय प्रश्न) 2x7=14
अस्मिन्
खण्डे सर्व प्रश्नाः समानांकाः । केचन् पंचव प्रश्नाः पूर्णवाक्येन समाधेयाः ।
1. योगसूत्रे कति प्रमाणानि ? कानि च नामानि ?
उत्तर : योगसूत्रे त्रीणि प्रमाणानि सन्ति तेषां नामानि - प्रत्यक्ष -अनुमान - आगमाः सन्ति।
2. सप्तद्वीपानां के आवेष्टनरूपाः सन्ति ?
उत्तर : सप्तद्वीपानां आवेष्टनरूपा: सप्तसमुद्राः सन्ति ।
3. श्रीनायारः स्ववेतनस्य अर्धाधिकं भागं कुत्र प्रेषयति स्म?
उत्तर : श्रीनायारः स्ववेतनस्य अर्धाधिकं भागं केरलं प्रेषयति स्म।
4. श्रीनायारः कति वर्षेभ्यः ओडीसाराज्ये कार्यं करोतिस्म?
उत्तर : श्री नायारः वर्षत्रयेभ्य: ओडीसाराज्ये कार्य करोति स्म।
5. पशुहत्या केषाम् आक्रीडनम् ?
उत्तर : पशुहत्या मनुष्याणाम् आक्रीडनम् ।
6. उद्भिज्जपरिषदः सभापतिः कः आसीत् ?
उत्तर : उद्भिज्जपरिषदः सभापतिः अश्वत्थदेवः आसीत् ।
7. पर्वताः कति सन्ति, समुद्राः च कति सन्ति ?
उत्तर : पर्वताः सप्तः सन्ति, समुद्राः च सप्तः सन्ति ।
Group-B खण्ड-ख
(लघु उत्तरीय प्रश्न)
सर्वे
प्रश्नाः समानांकाः । केचन पंच प्रश्नान् उत्तरत-
8. सन्धिं कुरुत-
(क) दु: + बलम् = दुर्बलम्
(ख) कविः + अयम् = कविरयम्
(ग) सत् + जनम् । = सज्जनम्
9. सन्धि-विच्छेदं कुरुत-
(क) संसारः = सम्+ सार:
(ख) दुर्जनः = दु :+ जन:
(ग) कोऽपि । = क: + अपि
10. समस्तपदं लिखत -
(क) रामः च लक्ष्मणः च = रामलक्ष्मणौ
(ख) त्रयाणां शब्दानां समाहारः = त्रिशब्दाम्
(ग) शतानाम् अब्दानां समाहारः । = शताब्दी
11. सामासिकविग्रह कुरुत -
(क) पितरौ = माता च पिता च
(ख) सप्तपदी = सप्तानां पदानां समाहारः
(ग) कृष्णार्जुनौ । कृष्णश्च अर्जुनश्च
12. उचितं विभक्तिं संयोज्य रिक्तस्थानानि पूरयत -
(क) .....बालकाय............मिष्टान्नं रोचिते । (बालक)
(ख) ..... विद्यालयम्............उभयतः वृक्षाः सन्ति । ( विद्यालय)
(ग) सः तु ... कर्णेन............. बधिरः अस्ति । (कर्ण)
13. प्रकृतिप्रत्ययौ संयोज्य लिखत -
(क) अर्थ + ठक् =आर्थिक
(ख) लघु + त्व =लघुत्वम्
(ग) दृश् + अनीयर् = दर्शनीय:
14. उचितक्रियापदैः रिक्तस्थानानि पूरयत-
(क) कृषक: क्षेत्रं .. सिञ्चति.......। (सिञ्चति । सिञ्चन्ति)
(ख) वयं श्वः पाटलिपुत्रं ... गमिष्यामि.............।
(गच्छामः / गमिष्यामः)
(ग) तौ उच्चैः .... वदत :...........। ( वदतः । वदन्ति)
Group-C खण्ड.ग
(दीर्घ उत्तरीय प्रश्न)
सर्व प्रश्नाः समानांकाः । केचन् त्रयाणां प्रश्नानाम् उत्तरं दीयताम् -
15. शुल्कक्षमापनार्थ स्वप्राचार्य प्रति एकम् आवेदनपत्रं लिखत ।
उत्तर: सेवायाम्
श्रीमान प्राचार्य महोदयः
+2 उच्चत्तर माध्यमिक विद्यालयः
XYZ
विषयः - शुल्कमुक्तये प्रार्थना पत्रम् ।
महोदयः
सविनयं निवदेनम् अस्ति यदहं
भवतः विद्यालये द्वादशकक्षायाः छात्रा अस्मि । मम पिता एकः कृषकः अस्ति । मम एकः भ्राता
असमकक्क्षायां भगिनी च पंचम्यां कक्षायां पठति । अस्माकं परिवारः निर्वाहः अतीव कठिन्येन
भवति ।
अतः शुल्कक्षमापनार्थं
प्रार्थयेऽहनम् । आशासे अत्र भवान् मम एतां प्रार्थनां स्वीकृत्य अनुग्रहहीष्यति ।
भवतः आज्ञाकारी शिष्य / शिष्या
नाम
-
कक्षा -
16. 'नाटकम्' इति विधायाः वैशिष्ट्यं प्रतिपादयत ।
उत्तर : नाटकस्य इतिवृत्तं इतिहासपुराण प्रसिद्धं स्थात् । नाटकानाम् आरम्भः
मंगलाचरणेन नान्द्या वा भवति । मुखादिपञ्च संधियुक्तं भवति । नातकं रुपकस्य दशभेदेषु
विशिष्टं भवति । संस्कृतनाटकानि प्रायः सुखान्तानि भवन्ति । नाटकानां प्रधानरसः श्रृंगार:
वीरः वा भवति । नाटके अनुकरणतत्वं प्रधानः भवति । साहित्यस्य सर्वाषु विधानु नाटकं
एव विधा अस्ति । भारतीय दृष्टया नाटके त्रिणि तत्वानि मन्यते वस्तु , नेता, रसञ्च ।
नाटकस्य कथां वस्तुं कथ्यते । संस्कृत नाटकेषु न्यूनतमाः पञ्च, अधिकाधिका: च दश अंका
भवन्ति ' विदूषकस्य कल्पना संस्कृतनाटकानां मौलिक विशेषता अस्ति । अयं पात्रः हास्योत्पादकं
पात्र भवति । नाटकानां समाप्तिः भरतवाक्येन भवति / यत्र प्रधानपात्रं देशस्य समाजस्य
च उन्नते: कामनां करोति ।
17. मञ्जूषातः उचितानि बाक्यानि चित्वा वार्तालापं पूरयत -
गीता - रमे ! किं त्वम् ओदनं पचसि ?
रमा - (i) ..आम् मयां मोदनं
पच्यते..... ।
गीता - तदनन्तरं त्वं किं करिष्यसि ?
रमा - (ii) ......तदनन्तरम् अहं
गीता पठिष्यामि................।
गीता - ह्यः अहमपि गीताम् अपठम् ।
रमा - (iii) ....किं त्वं श्वः
विद्यालयं गमिष्यसि?..............।
गीता - आम्, अहं श्वः विद्यालयं गमिष्यामि ।
रमा - त्वं कया सह विद्यालयं गमिष्यसि ?
गीता - (iv) ...अहं त्वया सहैव
विद्यालयं गमिष्यामि............।
रमा - कतिवादने?
गीता - (v).......नववादने...............।
मजूषा-
(i) नववादने
(ii) आम् मयां मोदनं पच्यते ।
(iii) किं त्वं श्वः विद्यालयं गमिष्यसि ?
(iv) तदनन्तरम् अहं गीता पठिष्यामि ।
(v) अहं त्वया सहैव विद्यालयं गमिष्यामि ।
18. चित्रं दृष्ट्वा पंच वाक्यानि रचयत
इदं चित्रं उद्यानस्य अस्ति ।
अस्मिन् चित्रे वृक्षाः सन्ति ।
अस्मिन चित्रे द्वौ बालको स्तः ।
अस्मिन चित्रे एका बालिका अस्ति ।
अस्मिन चित्रे सर्वे पौधारोपणस्य कार्य कुर्वन्ति ।
19: मञ्जूषातः उचितसंकेतेन अधोलिखितां कथा पूरयित्वा पुनः लिखत -
एकदा एकः ........ (1) ...लोभी..... कुक्कुरः नदीतटम् अगच्छत्
। तस्य मुखे एका ......(2) .....रोटिका....... आसीत् । सः जले प्रतिबिम्बम् अपश्यत् । सः
मनसि अचिन्तयत् - "अयं कश्चिद् अपर: ....... (3) ....कुक्कुरः..... अस्ति । अहं कुक्कुरस्य रोटिकाम् अपहरामि ।" इति विचिन्त्य सः निजमुखें
विस्फारितवान् । एवं कृते सति तस्य रोटिका ......... (4) ..जले....... अपतत् । तदा सः कुक्कुरः अतीव .......... (5) ....निराशा: ... अभवत् । अतएव कदापि लोभः न कर्तव्यः । लोभेन मनः दृषयते ।
मञ्जूषा -
कुक्कुरः, लोभी, जले, निराशा:, रोटिका ।
