झारखण्ड
शैक्षिक अनुसन्धान एवं प्रशिक्षण परिषद्, राँची।
वार्षिक
परीक्षा 2023-24
आदर्शप्रश्नपत्रम्
संस्कृतम् (ऐच्छिकम्)
विषयः
– संस्कृतम्
कक्षा-दादशी
पूर्णांकाः
– 80 समय:
- 3:00
सामान्यनिर्देशः
•
अभ्यर्थिनः यथाशक्ति स्वशब्देषु उत्तरं दद्युः।
•
कुतप्रश्नानां संख्या 52 अरिता
•
प्रश्नः 1 तः 30 पर्यन्तं बहुविकल्पप्रश्नाः सन्ति,
प्रत्येक प्रश्ने चत्वारः विकल्पाः सन्ति। सम्यक् विकल्पं चिनोतु। प्रत्येकं
प्रश्नस्य कृते एकं अंकं विनियोजितं भवति।संधान एवं
•
प्रश्नासङ्ख्या 31 तः 38 पर्यन्तं अतीव लघु उत्तानाः
सन्ति। येषु कस्यापि 6 प्रश्नस्य उत्तरं दातुं अनिवार्यम् अस्ति। प्रत्येकस्य
प्रश्नास्य मूत्यं 2 अङ्केषु निर्धारितं भवति।
•
प्रश्नसङ्ख्या 39 तः 46 पर्यन्तं लघुउत्तरप्रश्नाः
सन्ति। येषु कस्यापि 6 प्रश्वास्य उत्तरं दातुं अनिवार्यम् अस्ति। प्रत्येकस्य
प्रश्नस्य मूल्यं 3 अड्केषु निर्धारितं भवति ।
•
प्रश्नसङ्ख्या 47 तः 52 पर्यन्तं दीर्घ उत्तरप्रश्नाः
सन्ति। कस्यापि । प्रश्नस्य उत्तरं दातुं अनिवार्यम् अरित्ता प्रत्येकस्य
प्रश्नस्य मूत्यं 5 अड्केषु निर्धारितं भवति ।
अपठित-अवबोधनम्
अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा विकल्पेभ्यः उचितमुत्तरं चिनुता
भारते
षड् ऋतवः सन्ति। तेषु वसन्तः ऋतुराजः कथ्यते। चैत्रे वैशाखे च मासे वसन्तः भवति। वसन्ते
द्वौ प्रमुखौ उत्सवौ भवतः - वसन्तोत्सवः होलिकोत्सवः च। वसन्तोत्सवे सर्वत्र प्रमादो
भवति । नराः नार्यश्च सर्वत्र गायन्ति नृत्यन्ति च। होलिकोत्सवः फाल्गुनमासस्य पूर्णिमायां
भवति। हर्षातिरेकेण नराः, नार्यः, युवानः, वृद्धाः, बालकाश्च प्रसन्नाः भवन्ति। जनाः
परस्परं रक्तवर्णं रक्तचूर्णञ्च प्रक्षिपन्ति । द्वेषं विस्मृत्य सर्वे परस्परं मिलन्ति।
1. भारते कति ऋतवः सन्ति?
क.
फच
ख. षड्
ग.
सप्त
घ.
चत्वारः
2. ऋतुराजः कः कथ्यते?
क.
वर्षा
ख.
हेमन्तः
ग. वसन्तः
घ.
ग्रीष्मः
3. होलिकोत्सवः कदा भवति?
क.
वर्षाकाले
ख. फाल्गुनमासे
ग.
ज्येष्ठमासे
घ.
ग्रीष्मकाले
4. कं विस्मृत्य सर्वे परस्परं गिलन्तिा
क.
क्रोधं
ख.
स्नेहं
ग.
हर्ष
घ. द्वेषं
5. 'विस्मृत्य' इति पदे कः प्रत्ययः?
क. ल्यप्
ख.
क्त्वा
ग.
त्त
घ.
तुमुन्
पठित-अवबोधनम् - अनुपयुक्त-व्याकरणम्
अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा विकल्पेभ्यः उचितमुत्तरं चिनुता
एकस्मिन्
दिने श्रीनायारः पत्रमेकं धृत्वा मस्तकमवनमय्य पठन् आसीत्। नेत्रतीयद् विगलिता अश्रुधारा
आर्द्रीकरोति स्म पत्रस्य अर्धाधिकं भागम्। तदानीमेव तस्य कार्यालयलिपिकः श्रीदासः
प्रविशति । श्रीनायारः तमुक्तवान् - अधुना मम गमनसमराः समुपागत एवा मम दायित्वहस्तान्तरणपत्रकं
सज्जीकुरु।
6. एकस्मिन् दिने कः पत्रमेकं धृत्वा मस्तकमवनमय्य पठन् आसीत्?
क.
आचार्यः
ख.
श्रीदासः
ग. श्रीनायारः
घ.
लिपिकः
7. पत्रस्य अर्धाधिकं भागं का आर्द्रीकरोति स्म?
क. अश्रुधारा
ख.
जलधारा
ग.
अमृतधारा
घ.
दुग्धधारा
8. कार्यालयलिपिकस्य नाम किम् आसीत्?
क. श्रीदासः
ख.
श्रीनायार:
ग.
हरीदासः
य.
लिपिकः
अधोलिखितं
पद्यांशं पठित्वा विकल्पेभ्यः उचितमुत्तरं चिगुताए
नियतं
कुरु कर्म त्वं कर्म ज्यायो ह्यकर्मणः।
शरीस्यात्रापि
च ते न प्रसिध्येदकर्मणः।।
9. 'नियतं कुरु कर्म त्वं। अत्र 'त्वं' इति पदं कस्मै प्रयुक्तम्?
क.
कृष्णाय
ख.
शरीराय
ग. अर्जुनाय
घ.
भीमाय
10. अकर्मणः किं ज्यायः?
क. कर्म
ख.
धर्म:
ग.
युद्धः
घ.
शरीरम्
11. नियतं कुरु कर्म त्वं कर्म ज्यायो ह्मकर्मणः।' इति कः कथयति?
क.
अर्जुनः
ख. कृष्णः
ग.
भीमः
घ.
दुर्योधनः
अधोलिखितं
संवादं पठित्वा विकल्पेभ्यः उचितमुत्तरं चिनुता
योगाचार्यः
- प्रियच्छात्राः किं भवन्तः जानन्ति यत्
योगशास्त्रे शरीरस्य मनसः व नियमनं प्रतिपादितं वर्तते। अस्य ज्ञानेन अभ्यासेन च
भवन्तः स्वाध्यायेऽपि एकाग्रतां वर्धयितुम् सक्षमाः भविष्यन्तिा
मनीषः
- अस्माभिः समाचारपत्रेषु पठितम् यत् विश्वेऽपि योगदिवसः सोत्साहम् मान्यते।
योगाचार्यः
- साधूक्तम्। जूनमासस्य एकविंशतितमः दिवसः
तु अन्ताराष्ट्रिययोगदिवसरूपेण सर्वत्र मान्यते।
मोहिनी-
आचार्य! सम्प्रति
वयं योगविषये सविस्तरं ज्ञातुम् इच्छामः।
12. शरीरस्य मनसः च नियमनं कुत्र प्रतिपादितं वर्तते?
क. योगशास्त्रे
ख.
धर्मशास्त्रे
ग.
समाचारपत्रे
घ.
अर्थशास्त्रे
13. योगदिवसः कस्मिन् मासे मान्यते?
क. जून
ख.
जुलाई
ग.
अगस्त
घ.
जनवरी
14. छात्राः कस्मिन् विषये ज्ञातुम् इच्छन्ति?
क.
सङ्गीतविषये
ख.
योगदिवसे
ग. योगविषये
घ.
धर्मशास्त्रे
उचितविकल्पेन
रिक्तस्थानानि पूरयता
15. -------- परितः वृक्षाः सन्ति।
क.
गृहस्य
ख.
गृहेन
ग.
गृहानि
घ. गृहं
16.----- संस्कृतं रोचते।
क.
मम
ख.
मया
ग. महां
घ.
अहम्
17. 'माता च पिता च' अस्य समासिकपदं किम्?
क. पितरौ
ख.
मातरौ
ग.
माता-पिता
घ.
मातृपितरौ
18. सोऽवदत् = ------ + -------
क.
सा + वदत्
ख.
स + अवदत्
ग.
सो + वदत्
घ. सः +अवदत्
19. स्वकार्य त्यक्त्वा अपरस्य सहकारस्तस्य परमधर्मः । अत्र 'त्यक्त्वा'
इति पदे प्रत्ययः?
क.क्त
ख. क्त्वा
ग.
तव्यत्
घ.
अनीयर्
20. कृ + तुमुन् = -------
क. कर्तुम्
ख.
करोतु
ग.
कृत्वा
घ.
करणीयः
रचनात्मक-कार्यम् - संस्कृत-साहित्येतिहास-परिचयः
उत्तरार्थम्
उचितविकल्पं चिनुता
21. गद्यपद्यमिश्रितं काव्यं कीदृशं काव्यं कथ्यते?
क.
गद्यकाव्यं
ख.
महाकाव्यं
ग. चम्पूकाव्यं
घ,
गीतिकाव्यं
22. आदिकाव्यं कः कथ्यते?
क.
मेघदूतं
ख.
महाभारतं
ग. रामायणं
घ.
हर्षचरितं
23. नाटकं कीदृशं काव्यं अस्ति?
क. दृश्यकाव्यं
ख.
श्रव्यकाव्यं
ग.
खण्डकाव्यं
घ.
महाकाव्यं
24. कः बाणभट्टस्य रखना अस्ति?
क.
मेघदूतं
ख. हर्षचरितं
ग.
पञ्चतन्त्रं
घ.
हितोपदेशं
25. कति वेदाः?
क.
त्रयः
ख.
पञ्च
ग. चत्वारः
घ.
शड्
26. रामायणस्य लेखकः कः?
क.
वेदव्यासः
ख.
विष्णुशर्मा
ग. वाल्मीकिः
घ.
श्रीहर्षः
27. हितोपदेशः कस्य रचना अस्ति?
क. नारायणपण्डितस्य
ख.
वेदव्यासस्य
ग.
श्रीहर्षस्य
घ.
दाराशिकोहस्य
28. प्रधानाचार्य प्रति लिखितं पत्रं कीदृशं पत्रं भवति?
क.
संदेशं
ख.
अनौपचारिकं
ग. औपचारिकं
घ.
संवादं
29. नाटकस्य अन्तः केन भवति ?
क. भरतवाक्येन
ख.
सरलवाक्येन
ग.
कठिनवाक्येन
घ.
भाषणेन
30. छन्दरहितं काव्यं ------कथ्यते।
क.
पद्यकाव्यं
ख. गद्यकाव्यं
ग.
चम्पूकाव्यं
घ.
महाकाव्यं
अपठितांश /अवबोधनम्-पठितांशअवबोधनम्-
(अङ्कीयाः प्रश्नाः 2)
निर्देशः- अस्मिन् खण्डे अष्टप्रश्नाः सन्ति। केवलं षट्प्रश्नानाम्
उत्तराणि लिखन्तु।
अधोदत्तं गद्यांशं पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि निर्देशानुसारेण
लिखन्तु।
भूमिः।
अत्र अस्माकं पूर्वजाः ऋषयः मुनयः च विश्वं कुटुम्बवत् पश्यन्ति स्मा ऋषिः भारतं
शान्तेव्यासः अपि अकथयत् -परोपकारः पुण्याय, पापाय परपीडनम्' इति। एतद्
वाक्यद्वयमेव सर्वेषां धर्मग्रन्थानां सारः। उपनिषत्सु अपि वर्णितम्यः मानवः
सर्वान् आत्मवत् पश्यति सः एव वस्तुतः पश्यति। इदानीं केचन शिक्षिताः अपि
मार्गभ्रष्टाभूत्वा : समाजविरोधिकार्याणि कुर्वन्ति इति खेदस्य विषयः। अतः
शिक्षायां नैतिकमूल्यानां विकासाय अधिकाधिकः प्रयत्नः करणीयः । येन विद्या
संस्कारं दद्यात्, विनयं वर्धयेत्, शीलं च विकासयेत्।
31.
पूर्णवाक्येन उत्तरता
क. शिक्षायां केषां विकासाय
प्रयत्नः करणीयः ?
उत्तर:-
शिक्षायां नैतिकमूल्यानां विकासाय अधिकाधिकः प्रयत्नः करणीयः।
ख. विद्या कं वर्धयेत्?
उत्तर:-
विद्या विनयं वर्धयेत्।
32.
निर्देशानुसारेण उत्तरता
क. इति क्रियापदस्य कर्तृपदं किम् 'अकथयत्?
उत्तर:-
व्यासः ।
ख. विकासाय इति पदे का विभक्तिः?
उत्तर:-
चतुर्थी विभक्ति एकवचनम्।
ग. अशिक्षिता इति पदस्य विलोमपदम् अत्र किं प्रयुक्तम्?
उत्तर:-शिक्षिताः
।
घ. 'ऋषिः व्यासः अपि अकथयत्? अत्र अव्ययपदं किम् '
उत्तर:- अपि ।
अधोदत्तं गद्यांशं पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि निर्देशानुसारेण
लिखन्तु।
भवादृशा
एव भवन्ति भाजनान्युपदेशानाम् अपगतमले हि मनसि विशन्ति
सुखेनोपदेशगुणाः । हरति
अतिमलिनमपि दोषजातं गुरूपदेशः। गुरूपदेशश्च नाम अखिलमलप्रक्षालनक्षमम् अजतं
स्नानम् विशेषेण तु राज्ञामा विरला हि तेषामुपदेष्टारः । राजवचनमनुगच्छति
जनो भयात्। उपदृश्यमानमपि
ते शृण्वन्ति। अवधीस्यन्तः खेदयन्ति हितोपदेशदायिनो गुरून्।
33.
पूर्णवाक्येन उत्तरता
क. गुरुपदेशः कीदृशं दोषजातं हरति ?
उत्तर:-
गुरूपदेशः अतिमलिनम् अपि दोषजातं हरति ।
ख. अजलं स्नानं किम् ?
उत्तर:-
गुरूपदेश्च नाम अखिलमलप्राक्षालनक्षमम् अजलं स्नानं ।
34.
निर्देशानुसारेण उत्तरता
क. उपदिश्य' इति पदे कः प्रत्ययः?
उत्तर:-
ल्यप् ।
खः अवधीस्यन्तः इति पदे कः उपसर्गः "?
उत्तर:-
अव।
ग. अजतं स्नानं' अत्र विशेषण पदं किम्?
उत्तर:-
अजलं।
घ. 'हरति' इति क्रियापदस्य कर्तृपदं किम्?
उत्तर:- गुरूपदेशः ।
अधोदत्तं पद्यांशं पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि निर्देशानुसारेण
लिखन्तु।
पापान्निवास्यति
योजयते हिताय,
गुह्यं
निगूहति गुणान् प्रकटीकरोति।
आपद्रतं
च न जहाति ददाति काले,
सन्मित्रलक्षणमिदं
प्रवदन्ति सन्तः ॥
35.
पूर्णवाक्येन उत्तरता
क. पापात् कः निवास्यति
उत्तर:-
पापात् सन्मित्रम् निवारयति ।
ख. सन्मित्रं कान प्रकटीकरोति?
उत्तर:-
सन्मित्रं गुणान् प्रकटीकरोति ।
36.
निर्देशानुसारेण उत्तरता
क. हिताय' इति पदे का विभक्तिः?
उत्तर:-
चतुर्थी विभक्ति एकवचनम् ।
ख. इति पदस्य पर्यायपदम् अत्र किं प्रयुक्तम् 'आच्छादयति'
उत्तर:-
निगूहति।
ग. प्रवदन्ति' इति पदे कः उपसर्गः ?
उत्तर:-
प्र ।
घः प्रकटीकरोति' इति क्रियापदस्य कर्तृपदं किम्?
उत्तर:-
सन्तः ।
अधोदत्तं नाट्यांशं पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि निर्देशानुसारेण
लिखन्तु।
कौसल्या
अहो (उत्सङ्गे गृहीत्वा) इतोऽपि तावदेहि। जात, न केवलं मांसतोज्ज्यतेन देहबन्धेन,
कलहंसघोषघर्घरानुनादिना स्वरेण-चिबुक) पश्यामि ते मुखपुण्डरीकम्। च
रामभद्रमनुसरति। जात मुन्नमय्य, निरूप्य, सवाष्याकूतम्राजर्षे किं न पश्यसि (?
निपुणं निरूप्यमाणो वत्साया मे वध्वा मुखचन्द्रेणापि संवदत्येवा
37.
पूर्णवावयेन उत्तरता
क. लवः रामभद्रं कथमनुसरति?
उत्तर:-
न केवलं मासलोज्जवलेन देहबन्धेन कलहंसघोषघर्घरानुनादिना स्वरेण च रामभद्रं अनुसरति
।
ख. निपुणं निरूप्यमाणो
वत्साया मे वध्वा मुखचन्द्रेणापि संवदत्येवा अत्र मे" इति पदं कस्यै
प्रयुक्तम्?
उत्तर:-
"मे " इति पदं कौसल्या कृते प्रयुक्तं ।
38. 'गृहीत्वा' इति पदे कः प्रत्ययः?
उत्तर:-
गृहीत्वा इति पदे क्त्वा प्रत्ययः ।
पठितांशव्याकरणम्-अनुप्रयुक्त - अवबोधनम्-
अङ्कीयाः प्रश्नाः (3)
निर्देशः- अस्मिन् खण्डे अष्टप्रश्नाः सन्ति। केवलं षट्प्रश्नानाम्
उत्तराणि लिखन्तु।
39.
अधोलिखितश्लोकस्य अन्वयं पूर्णं कुरुता
अनेजदेकं
मनसो जवीयो नैनदेवा आप्नुवन्पूर्वमर्षत्।
तुद्धावतोऽन्यानत्येति
तिष्ठत्तस्मिन्नपो मातरिश्वा दधाति ।।
अन्वयः-
तत् --एकम्----
एनत् न आप्नुवन् यस्मात् पूर्व अर्षता तत् तिष्ठत् धावतः
--अन्यान्---।
अनेजत् मनसः जवीय -एनत देवा:--अत्येति।
तस्मिन् सति मातरिश्वा अपः दथाति।
40.
रेखाङ्कितपदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुता
क. एकैकस्य शब्दस्य बहुतः अपभ्रंशाः सन्तिा
उत्तर:-
एकैकस्य शब्दस्य बहवः 'के 'सन्ति ?
ख. शब्दानां प्रतिपत्तौ प्रतिपदपाठः कर्तव्यः।
उत्तर:-
केषां 'प्रतिपत्तौ प्रतिपदपाठः कर्तव्यः?
ग. बृहस्पतिः इन्द्राय प्रतिपदशब्दान् उक्तवान्।
उत्तर:-
'क: 'इन्द्राय प्रतिपदशब्दान् उक्तवान् ?
41.
श्लोकांशमेलनं कुरुता
क - दातव्यं भोक्तव्यं धनविषये नीरं नीरजराजितम्।
ख - अस्ति यद्यपि सर्वत्र उभे सुकृतदुष्कृते।
ग - बुद्धियुक्तो जहातीह सञ्चयो न कर्तव्यः।
उत्तर:-
क
- दातव्यं भोक्तव्यं धनविषये सञ्चयो न कर्तव्यः।
ख
- अस्ति यद्यपि सर्वत्र नीरं नीरजराजितम्।
ग
- बुद्धियुक्तो जहातीह उभे सुकृतदुष्कृते ।
42.
कोष्ठकेषु प्रदत्तपदेषु उचितविभक्तिं प्रयुज्य रिक्तस्थानानि पूरयत।
क.
---वृक्षात्----
पत्राणि पतन्ति। (वृक्ष)
ख.
----कविषु----कालिदासः
श्रेष्ठः। (कवि)
ग.
श्री ----गणेशाय----
नमः। (गणेश)
43.
वाक्यनिर्माणं कुरुता
क.
अहम् - अहम् पुस्तकं
पठामि।
ख.
विद्या - विद्या विनयं
ददाति।
ग.
शिक्षकः - पुस्तकं पाठयति।
44.
विलोमपदानि लिखता
क.
बुद्धिहीनः - बद्धियुक्तः।
ख.
दुष्कृतम् - सुकृतम्।
ग.
अकौशलम् - कौशलम्।
45.
सन्धिं विच्छेदं कुरुता
क.
कोऽयम् - कः + अयम्।
ख.
इतः + ततः - इतस्ततः ।
ग.
निः + उपाय - निरुपायः।
46.
अधोलिखित-विग्रहपटानां समस्तपदानि रचयत।
यथा-
कुलस्य व्रतम् - कुलव्रतम्
क.
वनस्य अन्तरे- वनान्तरे।
ख.
गुणानां लब्धाः - गुणलुब्धाः।
ग.
प्रकृत्या सिद्धम् - प्रकृतिसिद्धम्।
रचनात्मक:परिचय-साहित्येतिहास-संस्कृत कार्यम्- (5 अङ्कीयाः प्रश्नाः)
निर्देशः- अस्मिन् खण्डे षट्प्रश्नाः सन्ति। केवलं वतुर्णां
प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखन्तु।
47 अधोदत्तवित्रं दृष्ट्वा मञ्जूषासहायतया पञ्च वाक्यानि लिखता
(मञ्जूषा- उपवनम्, वृद्धः, पादपाः, वृक्षाः, पुष्पाणि, बालः, बाला, कन्दुकः, महिला)
क
- इदं उपवनस्य चित्रम् अस्ति।
ख
-चित्रे वृक्षाः सन्ति।
ग
- चित्रे पादपाः सन्ति।
घ
- चित्रे पुष्पाणि सन्ति।
ङ
- चित्रे पर्वतः अस्ति।
48. दिनदयस्य अवकाशार्थं प्रधानाचार्यं प्रति एक प्रार्थनापत्रं लिखता
उत्तर:-
सेवायाम्
प्राचार्य महोदयः,
+2 उच्च विद्यालय खपरियाॅंवा, हजारीबाग।
विषय
- दिनद्वयस्य अवकाशप्राप्त्यर्थम् आवेदनपत्रम्।
महोदयः,
सविनयं
निवेदयामि यत् अहं भवतां विद्यालये एकादशकक्षायां पठामि । गत दिवसात् अहं तीव्र ज्वरेण
पीड़ितः अस्मि । अस्मात् कारणात् विद्यालयं आगन्तुम् असमर्थः अस्मि । अतः दिनद्वयस्य
25/05/2022 दिनांकत: 26/05/ 2022 यावत् अवकाशं स्वीकृत्य भवन्तः माम अनुग्रह्णन्तु
।
दिनांक
= 24/05/2022
भवतां
आज्ञाकारी शिष्यः
क
ख ग
क्रमांक
- 11
49. मञ्जूषातः उचितवाक्यानि गृहीत्वा अधोलिखितं संवादं पूरयता
(मञ्जूषा - संस्कृतं, के लाभाः, पठसि, बहवः, पठामि)
श्यामः
किं त्वं ! मित्र संस्कृतं ---पठसि--- (क)?
करीम---पठामि-----(ख) अहं संस्कृतं ! आम्- ।
श्यामः
----के लाभाः----(ग) संस्कृतपठनेन -?
करीमलाभाः
सन्ति ---बहवः---
(घ) संस्कृतपठनेन
श्यामः
पठामि ----संस्कृतं-- (ङ) अहम् अपि ।
50. गद्यकाव्यस्य अथवा पद्यकाव्यस्य वैशिष्ट्यं प पञ्चवाक्येषु प्रतिपादयता
उत्तर:-
गद्यकाव्यस्य प्रमुखाः विशेषताः -
(1)
छन्दोरहिता रचना गद्यं कथ्यते।
(2)
संस्कृतस्य गद्यसाहित्यम् अत्यन्तं प्राचीनं अस्ति।
(3)
संस्कृतगद्यसाहित्ये समासशैल्याः आधिक्यं भवति ।
(4)
ओज: संस्कृतगद्यस्य प्राणः ।
(5)
संस्कृतगद्यसाहित्यस्य कथानकानां मूलं लोककथा: सन्ति ।
अथवा
पद्यकाव्यस्य
प्रमुखाः विशेषताः -
(1)
पद्यं संस्कृतसाहित्यस्य उत्कृष्टतमा विधा मन्यते।
(2)
पद्यं गीतिमयं गेयं वा भवति।
(3)
छन्दोवद्धारचना पद्यं कथ्यते।
(4)
पद्ये अक्षराणां मात्राणां संख्या निश्चिता भवति।
(5)
पद्यकाव्यानां वर्ण्यविषयः प्रायः श्रृंगारः नीतिः धर्मः प्राकृतिक सौन्दर्यं वा भवति।
(6)
पद्यसाहित्ये पदावली सरसा सरला सुमधुरा च भवति ।
51. संस्कृते अनुवादं कुर्वन्ता (केवलं पञ्चानाम्)
क. मुझे संस्कृत अच्छा लगता है।
उत्तर:-
मह्यं संस्कृतं रोचते।
ख. परिश्रम के बिना धन नहीं आता।
उत्तर:-
परिश्रमेण विना धनं न आगच्छति।
ग. सीता राम के साथ वन गई।
उत्तर:-
सीता रामेण सह वनं गच्छति ।
घ. वह प्रतिदिन विद्यालय जाता है।
उत्तर:-
सः प्रतिदिनं विद्यालयं अगच्छत्।
ङ. हमलोग भारत में रहते हैं।
उत्तर:-
वयम् भारते निवसामः।
च. सभी सुखी हों।
उत्तर:-
सर्वे भवन्तु सुखिनः।
छ. श्री गणेश को नमस्कार है।
उत्तर:-
श्री गणेशाय नमः।
52. अधोलिखितरचनानां लेखकानां नामानि लिखता (केवलं पञ्चानाम्)
क.
रामायणम् - वाल्मीकिः।
ख.
शिवराजविजयम् - अम्विकादत्तव्यासः।
ग.
रघुवंशम् - कालिदासः ।
घ.
महाभाष्यम् - पतंजलिः ।
ङ.
योगसूत्रम् - पतंजलिः।
च.
हर्षचरितम् - वाणभट्टः।
छ. पञ्चतन्त्रम् - विष्णु शर्मा।
उत्तर कुमार मंडल
पी०जी०टी( संस्कृत)
+2उ०वि०गोपीकान्दर,दुमका
JCERT/JAC प्रश्न बैंक - सह - उत्तर पुस्तक (Question Bank-Cum-Answer Book)
विषयानुक्रमणिका
क्रम. | पाठ का नाम |
प्रथमः पाठः | |
द्वितीयः पाठः | |
तृतीयः पाठः | |
चतुर्थः पाठः | |
पंचमः पाठः | |
षष्ठः पाठः | |
सप्तमः पाठः | |
अष्टमः पाठः | |
नवमः पाठः | |
दशमः पाठः | |
एकादशः पाठः | |
द्वादशः पाठः | |
त्रयोदशः पाठः | |
चतुर्दशः पाठः | |
