प्रश्न बैंक - सह - उत्तर पुस्तक (Question Bank-Cum-Answer Book)
Class - 12
Sanskrit
त्रयोदशः पाठः योगस्य वैशिष्ट्यम्
बहुविकल्पीया: प्रश्नाः
(1) योगसूत्रस्य रचनाकारः कः ?
(क)
कालिदासः
(ख)
बाणभट्टः
(ग) पतञ्जलिः
(घ)
भारविः
(2) योगस्य कति अङ्गानि सन्ति ?
(क)
सप्त
(ख) अष्ट
(ग)
नव
(घ)
पंच
(3) योगस्य वैशिष्ट्यम्' 'पाठानुसारं स्थिरसुखं किम् ?
(क)
यम
(ख)
नियम
(ग) आसनम्
(घ)
धारणा
(4) विद्याध्ययने अपि योगस्य उपयोगः -------
(क) भवति
(ख)
दुष्करम्
(ग)
सम्भवति
(घ)
असम्भवम्
(5) 'योगः स्वास्थ्यकरः' इति केन उक्तम्-
(क) सागरिकया
(ख)
स्वप्निलेन
(ग)
मोहिन्या
(घ)
सागरेण
(6) कक्षायां कः प्रविशति ?
(क)
प्रधानाचार्यः
(ख)
वेदाचार्य
(ग) योगशिक्षकः
(घ)
बालक:
(7) अस्माकंकृते योगशिक्षा-
(क)
जनदायिनी
(ख)
फलदायिक धनदायिनी
(ग) उपयोगिनी
(घ)
अनुपयोगिनी
(8) चित्तवृति: निरोधः कः ?
(क) योग:
(ख)
शोक:
(ग)
मौनः
(घ)
भोगः
(9) पाठ माध्यमेन योगशिक्षां शिक्षयति-
(क) योगशिक्षकः
(ख)
शिक्षक:
(ग)
प्रधानशिक्षकः
(घ)
क्रीड़ा शिक्षक:
(10) विश्वयोगदिवसः कदा मान्यते/समायोज्यते ?
(क)
20 जून
(ख) 21 जून
(ग)
25 जून
(घ)
30 जुलाई
अधोलिखितनाट्यांश पठित्वा तदाधारितानां प्रश्नानाम् उत्तराणि निर्देशानुसारं लिखत
स्वप्निल
- बलराम, अद्य कक्षायां कोऽपि विशिष्टः कार्यक्रमः?
बलराम-
अरे मित्र त्वं न जानासि ? इदानीं तु योगशिक्षायाः कालांशः ।
मोहिनी:-
एषः तु नूतनः विषयः किं प्रतिदिनम् ईदृशी कक्षा प्रचलिष्यति?
बलरामः-
आम् अस्माकं कृते योगशिक्षा अतीव उपयोगिनी अस्ति।
सागरिका
- अहो! सुखदामाश्चर्यम् । अहमपि गृहे मातुः मुखाद् योगशिक्षायाः विषये श्रुतवती ।
तया
उक्तम् - योग: स्वास्थ्यकरः ।
सागरः
- किं विद्याध्ययनेऽपि अस्योपयोगः वर्तते?
प्रश्नाः
एकपदेन
उत्तरत
(क) मातुः मुखाद् योगशिक्षायाः विषये का श्रुतवती ?
उत्तरम्-
सागरिका
(ख) छात्राः कस्मिन् विषये ज्ञातुम् उत्सुकाः सन्ति ?
उत्तरम्
- योगविषये
पूर्णवाक्येन
उत्तरत
(क) कः स्वास्थ्यकर :
उत्तरम-
योग: स्वास्थ्यकर :
(ख) अधुना योगशिक्षा कीदृशी अस्ति ?
उत्तरम
- अधुना योगशिक्षा अतीव उपयोगिनी अस्ति।
(ग) अस्योपयोगः इत्यस्यस्य सन्धि विच्छेदं लिखत ।
उत्तरम
– अस्य + उपयोगः
अधोलिखितप्रश्नानां उत्तरं संस्कृतेन लिखत ।
(क) योग कः कथ्यते?
उत्तरम
- चित्तवृत्तीनां निरोधः योगः कथ्यते ।
(ख) मातुः मुखाद्, योगशिक्षायाः विषये का श्रुतवती?
उत्तरम
- मातुः मुखाद् योगशिक्षायाः विषये सागरिका श्रुतवती ।
(ग) छात्राः कस्मिन् विषये ज्ञातुम् उत्सुकाः सन्ति ?
उत्तरम
- योगस्य विषये।
(घ) प्रमाणानि कानि ?
उत्तरम
- प्रत्यक्षानुमानागमः प्रमाणानि ।
(ङ) स्मृतिः का कथ्यते ?
उत्तरम
- अनुभूतविषया सम्प्रमोषः स्मृतिः ।
(च) निद्रा का भवति ?
उत्तरम
- अभावप्रत्ययालम्बना वृत्तिः निद्रा भवति ।
(छ) योगाङ्गानि कानि ?
उत्तरम
- यम-नियम- आसन-प्राणायाम-प्रत्याहार-धारणा- ध्यान - समाधयोऽष्टावङ्गानि ।
(ज) हिंसा का कथ्यते ?
उत्तरम
- वैरभावना हिंसा कथ्यते।
(झ) अपरिग्रहः कः भवति ?
उत्तरम
- जन्मकथन्ता सम्बोधः अपरिग्रहः भवति ।
'अ' स्तम्भस्य वाक्यांश: सह व स्तम्भस्य वाक्यांशान् मेलयत ।
|
(अ) |
(ब) |
|
(क)
शब्दज्ञानानुपाती वस्तुशून्यः |
1.
धारणा |
|
(ख)
स्थिरसुखम् |
2.
वीर्यलाभः |
|
(ग)
देशबन्ध चित्तस्य |
3.
सर्वरत्नोपस्थानम् । |
|
(घ)
अस्तेयप्रतिष्ठायाम् |
4.
विकल्प: |
|
(ड.)
ब्रह्मचर्यप्रतिष्ठायाम् |
5.
ध्यानम् |
|
(च)
प्रत्येकतानता |
6.
आसनम् |
उत्तराणि
क-
4 घ- 3
ख-
6 ड.- 2
ग-
1 च- 5
अधोलिखितपदानां सन्धिं विच्छेदं वा कुरुत |
(क)
स्वागतम् = सु + आगतम्
(ख)
कालांश: = काल + अंश-
(ग)
अति+इव = अतीव
(घ)
विद्याध्ययनेऽपि = विद्या+अध्ययने+अपि
(ड)
स+ उत्साहम् = सोत्साहम्
(च)
सम्यग्रूपेण = सम्यक् + रूपेण
(छ)
सन्निधिः = सत् + निधिः
अधोलिखितपदानां मूलशब्दं विभक्ति वचनं च लिखत ।
अस्माकम्
-
अस्मद् षष्ठीबहुवचनम्
मनस: -
मनस् पंचमी / षष्ठीएकवचनम्
चिन्तया
- चिन्ता तृतीयाएकवचनम्
अङ्गानि
-
अङ्ग प्रथमाबहुवचनम्
तस्मिन्
-
तत् पु सप्तमीएकवचनम्
महती
-
महत् स्त्री. प्रथमाएकवचनम्
प्रतिष्ठायाम् - प्रतिष्ठा सप्तमीएकवचनम्
JCERT/JAC प्रश्न बैंक - सह - उत्तर पुस्तक (Question Bank-Cum-Answer Book)
विषयानुक्रमणिका
क्रम. | पाठ का नाम |
प्रथमः पाठः | |
द्वितीयः पाठः | |
तृतीयः पाठः | |
चतुर्थः पाठः | |
पंचमः पाठः | |
षष्ठः पाठः | |
सप्तमः पाठः | |
अष्टमः पाठः | |
नवमः पाठः | |
दशमः पाठः | |
एकादशः पाठः | |
द्वादशः पाठः | |
त्रयोदशः पाठः | |
चतुर्दशः पाठः | |
